E na makamaka heluhelu `olelo Hawai`i o keia wahi kulanui aloha o kakou, kahi e ola mahunehune nei ia mea he ho`ona`auao, ka mea ho`i nona ka `olelo pinepine `ia e `o ia ka mea e pono ai keia moku`aina, ka mea no na`e nona ka hulikua wale `ia mai i ka wa koke iho no e `ike `ia ai ke ku`u `ana iho o na kahawai kala e ho`oki`o ana i ke aupuni, aloha makahiki hou kakou.

E huikala mai ho`i i ko`u hapai `ana i keia `ano `olelo ho`okaumaha, eia na`e, i loko o keia makahiki e ho`ohanohano `ia nei `o ka `olelo Hawai`i, ua hele a he mea poina wale ka po`e Hawai`i. `Ea, e ku`u hoa welo like, mai noho a mana`o mai ua palekana kakou i ka ua mea `o ko kakou noho `ana aku nei i loko o Bachman Hall, a me kekahi mau huaka`i kaka`ikahi wale no a kakou i maka`ika`i hele aku ai i lalo o ke kapikala. Eia no ke ho`auhe`e `ia nei na Hawai`i mai kela wahi keia wahi o ko kakou `aina pono`i.

Ua ahuwale ka hopena o ka ho`opi`i `ia `ana o ka uku komo kula, pehea ka pakeneka, `o ia ho`i ka ho`auhe`e `ia o na Hawai`i mai na papainoa aku o keia kulanui, ka mea ho`i e noho nei ma luna o ko kakou `aina pono`i i `aihue `ia e ka haole. Tsa! `Ea, ma kahi o ke `oki `ana i na papa `olelo Hawai`i (`a`ole paha e launa ia hana me ka mana`o o ke kia`aina e malama i makahiki no ka ho`ohanohano `ana i ka `olelo Hawai`i), ke mana`o `ia nei paha e aho ka `oki `ana i ka pu`u o na Hawai`i me ka waiho `ana ia kakou i waho o ka `ipuka, kahi e kulukulu li`ili`i ai ke koko a ku`u ka luhi.

Peia no paha ka mana`o o ke aupuni a me kona ilamuku, `o ke Ke`ena o na `Aina Ho`opulapula Hawai`i (K`AHH), ma ko lakou pa`i `ana i ka `aina a me ka hale o Kahale Smith. Ua lilo paha kona ku`e `ana i mea ho`onaukiuki ia lakou, a `oiai he mana ko lakou e pa`i ai ia ia, `o ia ihola ka lakou o ka hana `ana aku nei i Anahola, Kaua`i, i ka Po`aha i hala iho nei. Mali`a o lilo ia kipaku `ana i mea e pio ai ia mana`o ku`e o ua `o Kahale. Kahaha! `A`ole ia `o ka mea i loa`a mai. Ua lilo na`e ia pau `ana ona i ke ahi i mea e `a ai ka inaina o na Hawai`i a i mea ho`i e ho`ike ahuwale `ia ai i mua o ke akea ke `ano maoli o ke aupuni `Amelika a me kona limahana (ke K`AHH), he keu no ho`i a ke aloha `ole i na Hawai`i.

`O ka mea `apiki, `a`ole i pau ko Kahale hihia i ka ho`oponopono `ia, a `oiai ua mau no kona hemahema i ka ua mea `o ke kapulu o ke kukulu `ia `ana o kona hale, ho`ole akula `o ia i ka uku i ka molaki i ke K`AHH. Mali`a o ho`ahewa kekahi kanaka ia Kahale i ka ho`ohalahala wale a me ke kuhikuhi wale aku i ke aupuni a i ke K`AHH paha no na pilikia a pau o kona noho `ana me ka mana`o e lilo ia mau pilikia i kumu e uku `ole ai i ka molaki. Eia ka`u `olelo i `ike `o ia ala, ua halahu wale ia mana`o. Uku akula no `o Kahale i ia kala i loko o kekahi waihona kala Escrow, kahi e malama `ia ai a hiki i ka ho`okolokolo `ia `ana o ka hihia. Aia no ia hihia e waiho ana i ia manawa me ka ho`oponopono `ole `ia, ho`ouna wale `ia mai he akua lele na ka ho`omana kala. Ua pau ka hale i ke ahi, `a`ole na`e i pau ke ahi o Kahale. Eia no ke ola nei i na pulapula, a e lilo no ia i pulakaumaka no ke aupuni e ho`omana`o mau ai e `a`ohe wahi pono o kana hana.

Wahi a ke K`AHH, he pono ka `ohi `ia o na `ai`e e waiho nei. I kala ho`i ia e pono ai na Hawai`i e kali nei `o ke kako`o `ia mai. Peia no paha ke kukulu `ia `ana o kekahi Wal-Mart ma ka `aina ho`opulapula i Pana`ewa. Wahi a ke K`AHH, i mea ia haleku`ai e pono ai na Hawai`i. He aha ke `ano o ia mana`o? `O ka hana `ino anei i na Hawai`i ka mea e pono ai na Hawai`i? Eia ke kupanaha o na kupanaha. He Hawai`i ka limahana o ke aupuni, a eia no `o ia, ma kekahi `ano, ke ho`oili nei i ka hewa i luna o kahi Hawai`i (`o Kahale) no ka nele o kekahi Hawai`i he `aina a he kala paha e kukulu ai i hale i luna o ia `aina. Ho`okahi wale no hopena e `ike `ia ma muli o keia `ano no`ono`o, `o ia ho`i, e hulikua ana na `ale o ka moana a e pa`a ana ka pu`u o kahi Hawai`i i ka lima o kekahi Hawai`i me ka `umi aku a `umi mai `oiai ka luna e kuaki`i maila me kona mino`aka nui `a`ole o kana mai.

I ala kakou a `ike i ka `oia`i`o, e `ike no ho`i kakou e `a`ole pau ka hana a Kahale a `a`ole pau ka hana a kakou. E na`i wale na`e kakou i ka pono `a`ole i pau.

Return to the Hawaiian Independence Home Page, the Kahale Smith Memorial Page or the News Articles Index